Skąd się wziął Zajączek Wielkanocny?
W Polsce obchody Niedzieli Wielkanocnej często idą w parze z Zajączkiem Wielkanocnym. Małe dzieci wypełniają swoje wielkanocne koszyczki, aby zobaczyć, jakie czekoladowe zajączki i inne przysmaki sprezentowało im to baśniowe stworzonko.
Należy tutaj zaznaczyć, że tak jak Święty Mikołaj nie ma nic wspólnego z Bożym Narodzeniem, Zajączek Wielkanocny nie ma żadnych wyraźnych powiązań z chrześcijańską Wielkanocą. I jeżeli tak jest, to dlaczego ten długouchy zwierzak stał się tak powszechnym symbolem w naszych współczesnych obchodach?
Jeżeli zastanawiacie się, skąd się wziął Zajączek Wielkanocny i dlaczego to właśnie on roznosi jajka w koszyczku, zapraszamy do zapoznania się z poniższym materiałem.
Co zając ma wspólnego z Wielkanocą?
Jedna z teorii dotyczących pochodzenia Zajączka Wielkanocnego głosi, że wywodzi się on z wczesnych pogańskich uroczystości wokół wiosennej równonocy. Poganie czcili wiosenne odrodzenie życia, a także boginię świtu i płodności Eostre, którą często przedstawiano w postaci zająca albo jajka. W momencie, gdy chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się w całej Europie, obchody równonocy wiosennej mogły połączyć się z obchodami zmartwychwstania Chrystusa. A to dlatego, że oba święta miały miejsce mniej więcej w tym samym czasie.
Mówi się też, że misjonarze mieszali tradycje pogańskie ze świętami chrześcijańskimi, aby ułatwić przejście z jednej religii na drugą. A więc możliwe jest, że zarówno obchody Eostre, jak i zmartwychwstania Chrystusa, stały się jedną całością.
Najwcześniejsze dowody na bardziej współczesnego Zajączka Wielkanocnego pochodzą z XVII wieku. Wtedy po raz pierwszy wspomniano o tym zwierzęciu w pismach niemieckich. Uważano wówczas, że ten zając, zwany też „Oschter Haws” albo zającem wielkanocnym, składa kolorowe jajka w gniazdach przygotowanych przez grzeczne dzieci.
Czy Zajączek Wielkanocny jest prawdziwy?
I chociaż nie ma prawdziwego zająca, na podstawie którego powstał Zajączek Wielkanocny, mówi się, że legendarny zając ma swoje korzenie w historii niemieckiej. Jak wspomniano, dzieci tworzyły gniazda, aby Oschter Haws zostawiał im w prezencie kolorowe jajka. Tradycja ta rozprzestrzeniła się w wielu krajach na świecie, sprawiając, że podarki od zająca ostatecznie zamieniły się w czekoladki i cukierki, a gniazda zastąpiono koszyczkami. Czekoladowe figurki zajączka również pochodzą z Niemiec – w XIX wieku rozpoczęto tam wypiekanie ciastek na cześć legendarnego futrzaka.
Dlaczego Zajączek Wielkanocny, a nie kura?
Jak już wcześniej zaznaczyliśmy, zając i jajka wiązały się z wiosennym świętem – ze względu na ich pogańskie korzenie reprezentujące płodność i odrodzenie. Wydaje się możliwe, że te dwa aspekty połączyły się ze sobą, tworząc w niemieckiej tradycji znoszącego jaja zająca, zamiast „wyposażonej” do tego kury.
Niezależnie od tego, kto je składa, barwne jajka są niepodważalnym obrazem wielkanocnym, który reprezentuje powstanie Chrystusa z grobu. Natomiast jednym z możliwych powodów ozdabiania jajek jest to, że w poranek wielkanocny były one przystrajane dla przyjemności – ku uczczeniu zakończenia Wielkiego Postu.
I nigdy się nie dowiemy, czy to pogańskie, czy chrześcijańskie skojarzenia z zającem ostatecznie wpłynęły na Niemców. Aczkolwiek jedno jest pewne: Zajączek Wielkanocny będzie nadal przynosić radość i malować uśmiechy na dziecięcych twarzach w każdą Niedzielę Wielkanocną.
Tutaj sprawdzisz przysmaki wielkanocne na świąteczny stół.
